Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας

Την Τετάρτη 10 Οκτωβρίου γιορτάσαμε την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας. Αφιερώνουμε μια μέρα σε ένα κομμάτι της υγείας σημαντικό, με καίριες κοινωνικές προεκτάσεις και με αξιοπρόσεκτη διείσδυση και στην τοπική μας κοινωνία, ιδιαίτερα σε μια εποχή τέτοιας πίεσης.

Παράλληλα όμως δίνεται μια ακόμα ευκαιρία να διαπιστώσουμε ότι δυστυχώς αποτελεί τομέα της υγείας παραμελημένο από την πολιτεία, τόσο στο κομμάτι της πρόνοιας όσο και της θεραπείας.

Η ημέρα αυτή αφορά ασφαλώς στους νοσούντες από ψυχικά νοσήματα. Αφορά επίσης στους εργαζόμενους στην ψυχική υγεία. Αφορά βεβαίως και στους εθελοντές. Αφορά όμως και σε ένα ακόμα κομμάτι της κοινωνίας, τους συγγενείς και φίλους, τα στηρίγματα ουσιαστικά, των ανθρώπων με ψυχικά νοσήματα. Στην ουσία αφορά σε ολόκληρη την κοινωνία, που καλείται να δείξει το ανθρώπινό της πρόσωπο, να τους αγκαλιάσει, να τους υποστηρίξει και να αποδείξει την αλληλεγγύη της.

Είναι άλλωστε γενική παραδοχή στην επιστημονική κοινότητα αλλά και στην κοινωνιολογία, ότι τα άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα με την ψυχική τους υγεία έχουν ιδιαίτερη ανάγκη ψυχοκοινωνικής στήριξης. Συγχρόνως γίνεται ολοένα και πιο σαφές ότι αντίστοιχης στήριξης χρίζουν και οι συγγενείς και φίλοι των ανθρώπων αυτών, οι οποίοι επωμίζονται ένα δύσκολο ρόλο, να αποτελέσουν δηλαδή, το συνδετικό κρίκο της κοινωνίας με τον ασθενή αλλά και να είναι αποτελεσματικοί στο ρόλο τους αυτό, ως «στήριγμα» των δικών τους ανθρώπων.

Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, λοιπόν, είναι μια μέρα προβληματισμού και σκέψης γύρω από το θέμα. Καλούμαστε όλοι να σκεφτούμε. Πόσο ενήμεροι είμαστε για την Ψυχική Υγεία; Υπάρχει η υποδομή στη χώρα ώστε οι εργαζόμενοι στον κλάδο απρόσκοπτα να προσφέρουν τις καλύτερες δυνατές υπηρεσίες σε μια τόσο ευαίσθητη κοινωνική ομάδα; H σημερινή προγραμματισμένη απεργία των εργαζομένων στις δομές υγείας, δυστυχώς φανερώνει ότι υπάρχει σοβαρός λόγος προβληματισμού. Τα συσσωρευμένα προβλήματα που διαρκώς έρχονται στην επικαιρότητα, όπως για παράδειγμα πριν λίγες μέρες στο Δρομοκαϊτειο, δεν μπορούν να μας αφήνουν ευχαριστημένους ή ήρεμους.

Οι δείκτες οι επιστημονικοί που αφορούν σε ψυχικά νοσήματα, όπως την κατάθλιψη στην οποία είναι αφιερωμένη φέτος η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, δείχνουν ότι πρόβλημα και στη χώρα μας αλλά και στην τοπική μας κοινωνία υπάρχει και καλούμαστε όλοι να συμβάλουμε στη βελτίωσή του. Να αναρωτηθούμε γιατί να μένουμε αδιάφοροι και αδρανείς ως προς ένα τέτοιο θέμα που δυστυχώς εδώ και καιρό όλο και πιο έντονα μας χτυπάει την πόρτα μας. Τέλος, καλούμαστε όλοι να σκεφτούμε πώς η προκατάληψη και τα κοινωνικά «ταμπού» που παραγκωνίζουν και δυσκολεύουν του ανθρώπους που βιώνουν τέτοια νοσήματα, θα πάψουν να υφίστανται. Πώς δηλαδή, σε μια τέτοια εποχή, η ανθρωπιά και η αλληλεγγύη θα επικρατήσουν στην Ψυχική Υγεία.

Είναι λοιπόν μέρα προβληματισμού και σκέψης η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας. Έχει όμως και την αισιόδοξη, την ελπιδοφόρα πλευρά της. Είναι ημέρα γιορτής για όλους όσους δρουν, συμμετέχουν και αφιερώνουν χρόνο για τα θέματα της ψυχικής υγείας. Είναι ημέρα αναγνώρισης της προσπάθειας των εργαζομένων στον τομέα, που παρά τα πολλά προβλήματα, παρέχουν υψηλής ποιότητας υπηρεσίες, πολύτιμες όχι μόνο για τους ασθενείς αλλά συνολικά για το κοινωνικό μας σύνολο.

Είναι ημέρα γιορτής και για τους συγγενείς και φίλους των ανθρώπων που πάσχουν από ψυχικά νοσήματα. Σήμερα έχουμε την ευκαιρία να τονίσουμε την προσπάθειά τους, να τους δώσουμε τα εύσημα και κουράγιο για να συνεχίσουν να το κάνουν. Να επιδοκιμάσουμε την προσφορά τους. Τους αξίζει. Όπως αντίστοιχη επιδοκιμασία και εύσημα αξίζουν οι εθελοντές συμπολίτες μας που μέσα από Συλλόγους όπως ο “ΚΡΙΚΟΣ” και η “ΥΠΕΡΒΑΣΗ” ή ακόμα και σε ατομική βάση, προσφέρουν στην ψυχική υγεία πολύτιμες υπηρεσίες. Μια ανιδιοτελής προσφορά ανθρωπιάς και αλληλοϋποστήριξης που συνδράμει στην δημιουργία ενός ισχυρού ιστού κοινωνικού σε αυτή την τόσο σκληρή πραγματικότητα.

Πάνω από όλα όμως είναι ημέρα γιορτής για τους ίδιους τους ανθρώπους που πάσχουν από ψυχικά νοσήματα. Είναι οι πρωταγωνιστές, εκείνοι για τους οποίους θα συζητήσουμε, θα προβληματιστούμε, θα δραστηριοποιηθούμε, θα υποστηρίξουμε αλλά και συμβολικά θα αθληθούμε! Ο δικός τους αγώνας ζωής πρέπει και είναι στο επίκεντρο της προσοχής όλων μας! Η δική τους στήριξη είναι παράλληλα κι ένας αγώνας ζωής αλλά κι ένα πεδίο ευγενούς άμιλλας για εμάς τους υπολοίπους που τους πλαισιώνουμε από οποιοδήποτε πόστο και μετερίζι! Αυτόν τον αγώνα ζωής άλλωστε συμβολίζει και ο ποδηλατικός αγώνας και ο αγώνας δρόμου που διοργανώθηκε στην πόλη μας.

Ας είναι, λοιπόν, αυτή η μέρα γιορτής, μια ακτίδα αισιοδοξίας για τους πάσχοντες από ψυχικά νοσήματα, μια ένδειξη στήριξης σε όσους στέκονται δίπλα τους αλλά κι ένα γερό ταρακούνημα στην κοινωνία και την πολιτεία για να σκύψει πολύ περισσότερο και με ουσιαστικό τρόπο πάνω από το θέμα αυτό.

Της Δρ. ΕΜ Τσαπάκη-Τσιρίδη*

* Η Δρ ΕΜ Τσαπάκη-Τσιρίδη είναι Ψυχίατρος, Επιστημονική Διευθύντρια Ψυχιατρικής Κλινικής «Άγιος Χαράλαμπος», Πρόεδρος Συλλόγου Φίλων και Συγγενών Ψυχικά Ασθενών “ΚΡΙΚΟΣ”.