Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας

Τι είναι η Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας;

Η οριακή ή μεταιχμιακή διαταραχή προσωπικότητας (ΟΔΠ) είναι μια σοβαρή ψυχιατρική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από ασταθείς διαθέσεις, ματαιοδοξία, ασυνήθιστες σκέψεις ή συμπεριφορά. Τα περισσότερα άτομα που πάσχουν από ΟΔΠ πάσχουν από:

Προβλήματα με τον έλεγχο των συναισθημάτων και των σκέψεων
Παρορμητική αυτοκαταστροφική συμπεριφορά
Ασταθείς, έντονες σχέσεις με άλλους ανθρώπους.

Ορισμένα άτομα με ΟΔΠ εμφανίζουν σοβαρά συμπτώματα και χρειάζονται εντατική θεραπεία, μερικές φορές και νοσηλεία. Άλλοι μπορεί να επωφεληθούν από την εξωτερική θεραπεία, και μερικοί μπορεί να βελτιωθούν χωρίς καμία θεραπεία.

Πόσο συχνή είναι η Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας

Υπολογίζεται ότι 1,6% των ενηλίκων στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ΟΔΠ. Η ΟΔΠ ξεκινά συνήθως κατά την εφηβεία ή τα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι τα πρώιμα συμπτώματα της ασθένειας μπορεί να εμφανιστούν κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας. Επηρεάζει άτομα κάθε φυλής, εθνικότητας και οικονομικής κατάστασης. Η ένταση των συμπτωμάτων συνήθως μειώνεται με την ηλικία, υποχωρώντας από τη στιγμή που οι άνθρωποι φτάνουν στα 40 ή τα 50 τους.

Ενδείξεις και Συμπτώματα

Τα άτομα με ΟΔΠ συνήθως εμφανίζουν πολλά από τα ακόλουθα συμπτώματα:

Εμφανείς αλλαγές στη διάθεση με περιόδους έντονης καταθλιπτικής διάθεσης, ευερεθιστότητας και / ή άγχους που διαρκούν από μερικές ώρες έως μερικές ημέρες
Παρορμητικές συμπεριφορές που είναι δυνητικά αυτοκαταστροφικές, όπως υπερβολικές δαπάνες, σεξουαλικές συναναστροφές, χρήση ουσιών, κλοπή σε καταστήματα, απρόσεκτη οδήγηση ή υπερβολική κατανάλωση φαγητού
Ακατάλληλη/ανάρμοστη, έντονη ή ανεξέλεγκτη οργή
Επαναλαμβανόμενες αυτοκτονικές απειλές ή μη αυτοκτονική συμπεριφορά αλλά αυτοτραυματισμό, όπως κόψιμο ή κάψιμο
Ασταθείς, έντονες προσωπικές σχέσεις, μερικές φορές εναλλασσόμενες μεταξύ εξιδανίκευσης και απαξίωσης
Επίμονη αβεβαιότητα σχετικά με την αυτο-εικόνα, τους μακροπρόθεσμους στόχους, τις φιλίες και τις αξίες
Χρόνια πλήξη ή συναισθήματα κενού
Απεγνωσμένες προσπάθειες για αποφυγή εγκατάλειψης
Παρανοϊκές σκέψεις, ψευδαισθήσεις ή προσωρινή ψύχωση

Οι φαινομενικά κοινές συνθήκες μπορεί να πυροδοτήσουν τα συμπτώματα. Για παράδειγμα, τα άτομα με ΟΔΠ μπορεί να αισθάνονται θυμωμένα και στενοχωρημένα μετά από μικρούς αποχωρισμούς από άτομα με τα οποία αισθάνονται κοντά ή από ξαφνικές αλλαγές στα σχέδια.

Αυτοκτονία και αυτοτραυματισμός

Το 80% των ατόμων με ΟΔΠ εμφανίζουν αυτοκτονικές συμπεριφορές και περίπου 4 έως 9% αυτοκτονούν. Μπορούν επίσης να εκδηλώσουν αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές σε μια προσπάθεια να ρυθμίσουν τα συναισθήματά τους, να εκφράσουν τον πόνο τους ή να τιμωρήσουν τον εαυτό τους. Αυτά περιλαμβάνουν το κόψιμο, το κάψιμο, το χτύπημα, το χτύπημα του κεφαλιού, το τράβηγμα των μαλλιών και άλλες επιβλαβείς πράξεις. Αν και οι αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές δεν σηματοδοτούν την επιθυμία θανάτου, μερικές από αυτές μπορεί να είναι απειλητικές για τη ζωή.

Διάγνωση

Η οριακή διαταραχή προσωπικότητας διαγιγνώσκεται από επαγγελματίες ψυχικής υγείας μετά από μια ολοκληρωμένη ψυχιατρική συνέντευξη και συζήτηση των συμπτωμάτων. Αυτή η διαδικασία μπορεί να περιλαμβάνει επικοινωνία με προηγούμενους γιατρούς, εξέταση παλαιότερων αρχείων, ιατρική αξιολόγηση και, κατά περίπτωση, συνεντεύξεις με φίλους και οικογένεια. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι συνυπάρχουσες ψυχικές νόσοι μπορεί να έχουν συμπτώματα που αλληλεπικαλύπτονται με την ΟΔΠ, καθιστώντας δύσκολη τη διάκρισή τους από αυτή.

Θεραπεία

Πολλά άτομα με οριακή διαταραχή προσωπικότητας που λαμβάνουν κατάλληλη θεραπεία βελτιώνονται με την πάροδο του χρόνου και βιώνουν λιγότερα ή λιγότερο σοβαρά συμπτώματα. Η μακροχρόνια ψυχοθεραπεία είναι η κύρια μέθοδος θεραπείας για άτομα με ΟΔΠ. Η ψυχοθεραπεία ή η θεραπεία μέσω συζήτησης (“talk” therapy) τους βοηθά να αναγνωρίσουν και να μάθουν να ελέγχουν τη συμπεριφορά τους και τις αλλαγές της διάθεσής τους και να επεξεργάζονται αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα. Αν και η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση συγκεκριμένων συμπτωμάτων και να σταθεροποιήσει τις εναλλαγές της διάθεσης, σπάνια είναι αποτελεσματική χωρίς ψυχοθεραπεία.

Ψυχοθεραπεία

Η ψυχοθεραπεία είναι κατά κανόνα ο ακρογωνιαίος λίθος της θεραπείας για άτομα με ΟΔΠ. Οι τύποι ψυχοθεραπείας που συνηθίζονται για την αντιμετώπιση της ΟΔΠ περιλαμβάνουν :

Γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (CBT). Η CBT μπορεί να βοηθήσει τα άτομα με ΟΔΠ να αναγνωρίσουν και να αλλάξουν βασικές πεποιθήσεις ή / και συμπεριφορές, στις οποίες βασίζονται ανακριβείς αντιλήψεις για τον εαυτό τους και τους άλλους, καθώς και τα προβλήματά που προκύπτουν όταν αλληλεπιδρούν με άλλους. Η CBT μπορεί να συμβάλει στη μείωση ενός εύρους συμπτωμάτων διάθεσης και άγχους και στη μείωση των αυτοκτονικών ή αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών.

Διαλεκτική συμπεριφορική θεραπεία (DBT). Η θεραπεία αυτή θεωρείται η πιο εμπεριστατωμένη και χρήσιμη θεραπεία για την οριακή διαταραχή της προσωπικότητας. Η DBT βοηθά τα άτομα με ΟΔΠ να αποκτήσουν δεξιότητες για τον έλεγχο έντονων συναισθημάτων, μειώνει τις αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές και βελτιώνει τις σχέσεις. Ενθαρρύνει την πρακτική της ενσυνειδητότητας και περιλαμβάνει ατομική και ομαδική θεραπεία. Έρευνες έχουν δείξει ότι μπορεί να μειώσει τις αυτοκτονικές τάσεις σε άτομα με ΟΔΠ.

Θεραπεία σχημάτων. Αυτός ο τύπος θεραπείας συνδυάζει στοιχεία της CBT με άλλες μορφές ψυχοθεραπείας που εστιάζουν σε σχήματα επαναπροσδιορισμού ή στους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι βλέπουν τον εαυτό τους. Βασίζεται στην ιδέα ότι η ΟΔΠ προέρχεται από μια δυσλειτουργική εικόνα του εαυτού, που επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντιδρούν στο περιβάλλον τους, αλληλεπιδρούν με άλλους και αντιμετωπίζουν προβλήματα ή άγχος.

Η θεραπεία μπορεί να παρέχεται μόνο στον ασθενή, ή σε ομαδικό ή οικογενειακό περιβάλλον. Ομαδικές συνεδρίες υπό την καθοδήγηση θεραπευτή βοηθούν τα άτομα με ΟΔΜ να μάθουν πώς να αλληλεπιδρούν με άλλους και πώς να εκφράζονται αποτελεσματικά.

Φαρμακευτική Αγωγή

Δεν έχουν εγκριθεί φάρμακα για τη θεραπεία της ΟΔΠ, και είναι λίγες οι έρευνες που δείχνουν ότι είναι απαραίτητα ή αποτελεσματικά για ανθρώπους με αυτή τη διαταραχή. Αν και η φαρμακευτική αγωγή δεν θεραπεύει την ΟΔΠ, κάποια φάρμακα μπορεί να βοηθούν στη μείωση συγκεκριμένων συμπτωμάτων, όπως του άγχους, της κατάθλιψης, της παρορμητικότητας και της επιθετικότητας.

Συνοδές Διαταραχές

Περίπου το 85% των ατόμων με ΟΔΠ πληροί τα κριτήρια και για άλλη ψυχική διαταραχή. Οι γυναίκες με ΟΔΠ έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν συνοδές διαταραχές, όπως μείζων κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές ή διαταραχές πρόσληψης τροφής. Στους άντρες, η ΟΔΠ είναι πιθανότερο να συνοδεύεται από κατάχρηση ουσιών ή αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας.