Προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο και Προεμμηνορρυσιακή δυσφορική διαταραχή (ΠΔΔ)

Ως προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο ορίζεται το σύνολο των ψυχικών και σωματικών συμπτωμάτων που προηγούνται της εμμήνου ρύσεως. Εκτιμάται ότι το 85% των γυναικών βιώνει τουλάχιστον ήπια ένα προεμμηνορρυσιακό σύμπτωμα ενώ το 20-25 % εμφανίζει από μέτρια έως σοβαρή μορφή του συνδρόμου αυτού.

Μια αρκετά σοβαρή μορφή του προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου είναι και η προεμμηνορρυσιακή δυσφορική διαταραχή (ΠΔΔ) που φαίνεται να αφορά περίπου το 5% των γυναικών. Πρόκειται για μια διαταραχή που χαρακτηρίζεται τόσο από σωματικά όσο και ψυχολογικά συμπτώματα, τα οποία εμφανίζονται περίπου μια εβδομάδα πριν την έμμηνο ρύση, διαρκούν έως και λίγες ημέρες μετά την αρχή του καταμήνιου κύκλου και οδηγούν σε σημαντική έκπτωση της λειτουργικότητας και της ποιότητας ζωής της πάσχουσας. Η εναλλαγή διάθεσης, το καταθλιπτικό συναίσθημα, η ευερεθιστότητα, η καταβολή, η δυσκολία στη συγκέντρωση και το άγχος θεωρούνται προεξάρχοντα συμπτώματα από τη ψυχική σφαίρα. Στα σωματικά συμπτώματα περιλαμβάνονται οι κράμπες, η μασταλγία, οι πόνοι σε αρθρώσεις και μυς καθώς και οι πονοκέφαλοι.

Αν και στο παρελθόν η αναγνώριση της κατάστασης αυτής ως διαταραχή ήταν υπό αμφισβήτηση, στην πέμπτη έκδοση του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειρίδιου Ψυχικών Διαταραχών (DSM-5) αναγνωρίζεται ως μια ΜΟΡΦΗ ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ με συγκεκριμένα διαγνωστικά κριτήρια.

Σύμφωνα με επιδημιολογικές μελέτες, η συχνότητα τόσο του προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου όσο και της ΠΔΔ δεν διαφέρει ιδιαίτερα μεταξύ διαφορετικών εθνολογικά πληθυσμιακών ομάδων. Διαφοροποιήσεις εντοπίζονται κυρίως στην εικόνα του συνδρόμου καθώς φαίνεται ότι σε κάποιες περιπτώσεις τα σωματικά συμπτώματα είναι πιο συχνά ενώ σε άλλες μορφές κυριαρχούν τα ψυχικά με προεξάρχουσα την ευερεθιστότητα. Γεγονός όμως είναι ότι σε κάθε της μορφή, η ΠΔΔ οδηγεί σε σημαντική έκπτωση της ποιότητας ζωής και της λειτουργικότητας του ατόμου.

Αξίζει να σημειωθεί η συσχέτιση της διαταραχής αυτής με καταθλιπτικές και αγχώδεις διαταραχές. Σε μια σχετικά πρόσφατη μελέτη, διαπιστώθηκε ότι περίπου το 30% των γυναικών με ΠΔΔ πληρούσαν τα διαγνωστικά κριτήρια για κάποια ψυχική διαταραχή όπως μείζονα κατάθλιψη, αγχώδη διαταραχή, διαταραχή χρήσης ουσιών. Συσχέτιση φαίνεται επίσης να υπάρχει μεταξύ της ΠΔΔ και της διαταραχής μετατραυματικού στρες ενώ παράλληλα γυναίκες με ΠΔΔ ή με προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο φαίνεται να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης επιλόχειου κατάθλιψης. Αρκετές μελέτες επίσης αναδεικνύουν σημαντική συσχέτιση τόσο του προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου όσο και της ΠΔΔ με την αυτοκτονικότητα.

Ποια είναι τα αίτια και τα συμπτώματα του προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου;

Υπάρχουν διάφορες θεωρίες σχετικά με τα αίτια της διαταραχής αυτής τα οποία ωστόσο είναι ακόμα υπό μελέτη. Νευροενδοκρινολογικοί, ανοσολογικοί αλλά και γενετικοί παράγοντες φαίνεται να εμπλέκονται στην εκδήλωση της. Στόχος της θεραπευτικής μας προσέγγιση λοιπόν δεν μπορεί να είναι η αιτία της διαταραχής αλλά η ανακούφιση των συμπτωμάτων. Υπάρχουν διάφορες θεραπευτικές προσεγγίσεις με κυριότερες τη χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων (κυρίως SSRIs) και

αντισυλληπτικών. Ιδιαίτερα σημαντική για την ανακούφιση των συμπτωμάτων φαίνεται να είναι και η προσαρμογή του τρόπου ζωής και διατροφής. Η λήψη συμπληρώματος ασβεστίου, η μείωση της καφεΐνης και της ζάχαρης, τα συχνά μικρά γεύματα και η άσκηση φαίνεται να βοηθούν αρκετά στη βελτίωση των συμπτωμάτων. Απαιτείται ωστόσο περαιτέρω μελέτη για τη βέλτιστη θεραπευτική προσέγγιση τόσο του σοβαρού προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου όσο και της ΠΔΔ.