ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ

Παγκοσμίως, περίπου 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι ζουν με κάποια ψυχική διαταραχή, 3 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από την επιβλαβή χρήση του αλκοόλ και κάθε 40 δευτερόλεπτα ένας άνθρωπος αυτοκτονεί. Αυτά συμβαίνουν το 2020, ενώ την ίδια στιγμή που όλοι μας ζούμε υπό την απειλή του COVID-19, με ιδιαίτερο αντίκτυπο στην ψυχική υγεία μας.

Λίγοι όμως έχουν πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, πάνω από το 75% όσων νοσούν από ψυχικά και νευρολογικά νοσήματα ή εθισμούς δε λαμβάνουν καθόλου θεραπεία για την κατάστασή τους. Το στίγμα, οι διακρίσεις, η ποινική νομοθεσία και οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έρχονται να επισφραγίσουν το γεγονός πως η ψυχική υγεία είναι ένας από τους πιο παραμελημένους τομείς της υγείας, τόσο της δημόσιας όσο και της ιδιωτικής. Η πανδημία ήρθε για να διαταράξει ακόμη περισσότερο τις συνθήκες πρόσβασης και προσφοράς υπηρεσιών ψυχικής υγείας καθώς

• ο κίνδυνος διασποράς του ιού SARS-CoV-2 είναι αυξημένος σε δομές μακρόχρονης νοσηλείας αλλά και σε ιδρύματα χρονίως πασχόντων
• οι ατομικές δια ζώσης ψυχοθεραπείες έχουν περιοριστεί
• το προσωπικό των δομών ψυχικής υγείας είναι ευάλωτο στον ιό καθώς έρχεται σε επαφή με χρονίως πάσχοντες που δυσκολεύονται να τηρούν τους κανόνες υγιεινής που επιβάλει η πανδημία και
• πολλά ψυχιατρικά τμήματα γενικών νοσοκομείων έχουν μετατραπεί σε τμήματα περίθαλψης ασθενών με νόσο COVID-19 με τελικό αποτέλεσμα τη μείωση των διαθέσιμων κλινών νοσηλείας ψυχικά πασχόντων.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, η Ένωση για την Παγκόσμια Ψυχική Υγεία και η Παγκόσμια Ομοσπονδία για την Ψυχική Υγεία έχουν ξεκινήσει εκστρατεία ευαισθητοποίησης για τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας για τη διεκδίκηση μαζικής αύξησης των επενδύσεων στην ψυχική υγεία, με σλόγκαν “Ας Επενδύσουμε”!

Ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας κάθε χρόνο στις 10 Οκτωβρίου δίνει σε όλους μας την ευκαιρία να αναστοχαστούμε και να σχεδιάσουμε τα βήματα που θα μας φέρουν πιο κοντά στη φροντίδα της ψυχικής μας υγείας. Τόσο ως άτομα όσο και ως κοινωνία. Ως άτομα, ας επενδύσουμε σκέψη και χρόνο για τη βελτίωση της δικής μας ψυχικής υγείας και όσων αγαπάμε. Ως κοινωνία, ας επενδύσουμε όραμα, χρόνο και οικονομικούς πόρους για τη φροντίδα της ψυχικής υγείας του συνόλου. Μας ενδιαφέρει και εν πολλοίς επιβάλλεται η αναχαίτιση των υγειονομικών και κοινωνικών συνεπειών της προοδευτικά αυξανόμενης εξάπλωσης της ψυχικής νόσου τοπικά αλλά και παγκόσμια. Ας μην γυρνάμε την πλάτη σε ένα ακόμη υπαρκτό αλλά δυσεπίλυτο πρόβλημα. Θα το βρούμε μπροστά μας, εμείς, τα παιδιά μας και τα παιδιά των παιδιών μας.

Στο παρόν κλίμα της πανδημίας, αναζητούνται καινοτόμοι τρόποι για την παροχή ψυχικής υγείας ενώ αναπτύσσονται πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της ψυχοκοινωνικής υποστήριξης. Ωστόσο, λόγω της έκτασης του προβλήματος, η συντριπτική πλειονότητα των ζητημάτων που ταλανίζουν τον χώρο της ψυχικής υγείας παραμένει ανεπίλυτη. Χρόνια πριν την πανδημία, η αντιμετώπισή τους παρεμποδίζεται από συστηματική έλλειψη επενδύσεων στην προώθηση της ψυχικής υγείας, την πρόληψη και τη φροντίδα. Μόλις το 2% του προϋπολογισμού για την υγεία δαπανάται για την ψυχική υγεία παγκοσμίως.

Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας: μια ευκαιρία δέσμευσης

Η εκστρατεία της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας προσφέρει ευκαιρίες σε όλους μας, εργοδότες, κυβερνήσεις, και ειδικούς ψυχικής υγείας, κυρίως διαδικτυακά δεδομένης της συνεχιζόμενης πανδημίας, για τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών ψυχικής υγείας.

Όλοι, παντού, μπορούμε να συμμετέχουμε στη φετινή εκστρατεία. Είτε παλεύουμε με τη δική μας ψυχική υγεία, είτε γνωρίζουμε κάποιον που έχει επηρεαστεί, είτε είμαστε ειδικοί σε θέματα ψυχικής υγείας, ή εάν απλά πιστεύουμε ότι η επένδυση στην ψυχική υγεία είναι απαραίτητη. Ας υποστηρίξουμε τις προσπάθειες για την προαγωγή της ψυχικής υγείας και ας βοηθήσουμε ώστε οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας να είναι προσβάσιμες σε όλους.

*η Δρ. Εύα-Μαρία Τσαπάκη είναι ψυχίατρος, Διευθύντρια της Κλινικής Ψυχικής Υγείας «Άγιος Χαράλαμπος»